Διαβήτης κύησης ονομάζεται κάθε διαταραχή του σακχάρου που εμφανίζεται για πρώτη φορά κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, συνήθως στον 6ο μήνα, δηλαδή μετά την 24η εβδομάδα. Στην εγκυμοσύνη ο πλακούντας παράγει ορμόνες που κάνουν πιο δύσκολη τη δράση της ινσουλίνης, με άλλα λόγια δημιουργείται αντίσταση στην ινσουλίνη. Η ινσουλίνη είναι αυτή που διατηρεί το σάκχαρο σε φυσιολογικά επίπεδα. Καθώς η ινσουλίνη δεν μπορεί να δράσει σωστά λόγω της αντίστασης, ανεβαίνει το σάκχαρο στο αίμα της εγκύου.
Ποιες έγκυες κινδυνεύουν περισσότερο;
Η κατάσταση αυτή δεν είναι σπάνια, συμβαίνει στο 8-10% των κυήσεων. Παρουσιάζεται συχνότερα:
- Όταν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό διαβήτη (γονείς, αδέλφια, παππούς, γιαγιά με αυξημένο σάκχαρο)
- Σε έγκυες μεγαλύτερης ηλικίας
- Σε υπέρβαρες ή παχύσαρκες γυναίκες
- Σε υπερβολική αύξηση του βάρους κατά τη διάρκεια της κύησης
- Σε σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών
- Σε δίδυμη κύηση
Είναι επικίνδυνος ο διαβήτης κύησης;
Το αυξημένο σάκχαρο στην εγκυμοσύνη μπορεί να επηρεάσει και τη μητέρα και το μωρό. Οι πιο σημαντικές επιπτώσεις για το μωρό είναι:
- Αυξημένο βάρος του νεογνού πάνω από 4 κιλά. Αυτό συμβαίνει γιατί το σάκχαρο της μητέρας περνάει τον πλακούντα ενώ η ινσουλίνη της όχι. Έτσι το έμβρυο αναγκάζεται να αυξήσει τη δική του παραγωγή ινσουλίνης. Αυτό οδηγεί σε αύξηση του βάρους του εμβρύου και εναπόθεση λίπους.
- Τα μεγάλα έμβρυα έχουν αυξημένο κίνδυνο για τραυματισμό κατά τη διάρκεια του φυσιολογικού τοκετού, γι’ αυτό συχνά γίνεται καισαρική τομή.
- Υπογλυκαιμία αμέσως μετά τη γέννηση
- Ίκτερος, αναπνευστική δυσχέρεια, χαμηλό ασβέστιο και πολυκυτταραιμία, αν ο διαβήτης δεν ελέγχεται.
- Αυξημένη συχνότητα εμβρυικού θανάτου, αν ο διαβήτης είναι ανεξέλεγκτος.
- Αυξημένος κίνδυνος για παιδική και εφηβική παχυσαρκία και για εμφάνιση διαβήτη στην ενήλικη ζωή.
- Δύσκολος τοκετός και συχνά ανάγκη για καισαρική τομή
- Πρόωρος τοκετός
- Προεκλαμψία
- Αυξημένος κίνδυνος για ανάπτυξη διαβήτη σε μεγαλύτερη ηλικία
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Από την πρώτη επίσκεψη στον γυναικολόγο πρέπει να γίνει έλεγχος σακχάρου. Ελέγχεται αν η γυναίκα ήδη έχει κάποια μορφή διαβήτη ή προδιαβήτη και δεν το γνωρίζει. Μπορεί να ζητηθούν κι άλλες εξετάσεις ακόμα και καμπύλη σακχάρου.
Τυπικά ο έλεγχος για διαβήτη κύησης γίνεται μεταξύ 24ης και 28ης εβδομάδας με καμπύλη σακχάρου.
Πώς αντιμετωπίζεται ο διαβήτης κύησης;
Διατροφή: Καταρτίζεται εξατομικευμένο διαιτολόγιο ανάλογα με το στάδιο της κύησης, το βάρος της εγκύου προ εγκυμοσύνης και τον αριθμό των εμβρύων. Δεν απαγορεύονται οι υδατάνθρακες αλλά προτιμώνται προϊόντα ολικής άλεσης. Δίνονται οδηγίες για σωστή κατανομή των υδατανθράκων κατά τη διάρκεια της ημέρας ώστε να αποφεύγονται οι διακυμάνσεις του σακχάρου.
΄Ηπια άσκηση: Λίγο περπάτημα μετά το γεύμα, εφόσον δεν αντενδείκνυται , βοηθά στη ρύθμιση
Αυτοέλεγχος σακχάρου: Με ατομικό μετρητή η έγκυος παρακολουθεί το σάκχαρό της ως 4 φορές την ημέρα.
Ινσουλίνη: Μερικές φορές δεν αρκεί η διατροφή και η άσκηση, και τα επίπεδα του σακχάρου δεν φτάνουν στις τιμές στόχους. Τότε η έγκυος κάνει ινσουλίνη για μερικές εβδομάδες μέχρι τον τοκετό. Η ινσουλίνη δεν περνάει τον πλακούντα αλλά το σάκχαρο της μητέρας περνάει τον πλακούντα. Γι’ αυτό η έγκυος κάνει ινσουλίνη για να μην δίνει υπερβολικό σάκχαρο στο έμβρυο.
Τι γίνεται μετά τον τοκετό;
Συνήθως δεν υπάρχει ανάγκη για αυτοέλεγχο, διατροφή και ινσουλίνη μετά τον τοκετό. Έξι με οχτώ εβδομάδες μετά τον τοκετό η γυναίκα κάνει καμπύλη σακχάρου και ανάλογα με το αποτέλεσμα δίνονται οδηγίες για την μετέπειτα παρακολούθηση.
Οι γυναίκες που παρουσίασαν διαβήτη στην εγκυμοσύνη πρέπει να παρακολουθούνται όχι μόνο το διάστημα μετά τον τοκετό αλλά και μετά, σε τακτά χρονικά διαστήματα. Έχουν αυξημένο κίνδυνο να παρουσιάσουν διαβήτη κάποια στιγμή της ζωής τους, ιδίως αν γίνουν υπέρβαρες ή παχύσαρκες. Το γεγονός ότι στην κύηση παρουσίασαν αυξημένο σάκχαρο είναι ένα «καμπανάκι» για το μέλλον για έναν υγιεινό τρόπο ζωής.