Λιποπρωτεΐνη Α- Lp(a): σημαντική για την υγεία της καρδιάς μας

Λιποπρωτεΐνη Α- Lp(a): σημαντική για την υγεία της καρδιάς μας

Λιποπρωτεΐνη (α): Γιατί, πώς και σε ποιους θα την ελέγξουμε;

Η αυξημένη λιποπρωτεΐνη (α) είναι ένας κληρονομικόςανεξάρτητος και αιτιολογικός παράγοντας κινδύνου εμφάνισης αθηροσκληρωτικής καρδιαγγειακής νόσου.

Σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές και τις ελληνικές κατευθυντήριες οδηγίες, συστήνεται να ελέγχονται τουλάχιστον μία φορά στη ζωή ενός ανθρώπου τα επίπεδα της Lp(a).

Τα αυξημένα επίπεδα της Lp(a) συμβάλλουν σημαντικά στον καρδιαγγειακό κίνδυνο κάθε ανθρώπου.

Η γνώση ύπαρξης αυξημένων επιπέδων  Lp(a) μπορεί:
  • Να συμβάλλει στη λήψη κλινικών αποφάσεων από τον ιατρό για παράδειγμα αν χρειάζεται το άτομο να πάρει στατίνη για την χοληστερόλη του.
  • Να αναδείξει ασθενείς που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο.
  • Να τονίσει την ανάγκη για εντατική μείωση των λιπιδίων (χοληστερόλη, τριγλυκερίδια) και έλεγχο όλων των τροποποιήσιμων παραγόντων κινδύνου όπως είναι το κάπνισμα, η παχυσαρκία, η καθιστική ζωή.
  • Να παρακινήσει τα μέλη των οικογενειών των ασθενών να υποβληθούν σε προσυμπτωματικό έλεγχο για Lp(a) με σκοπό την έγκαιρη ανίχνευση κινδύνου.
Κύρια σημεία της συμφωνίας ειδικών για την λιποπρωτεΐνη (α) Lp(a):
  • Τα επίπεδα Lp(a) θα πρέπει να ελέγχονται σε όλους τους ενήλικες τουλάχιστον μία φορά κατά τη διάρκεια της ζωής τους.
  • Όταν οι τιμές της Lp(a) είναι μεγαλύτερες από 50 mg/dL, θεωρείται ότι ο καρδιαγγειακός κίνδυνος αυξάνεται λόγω της Lp(a). Όσο μεγαλύτερη η συγκέντρωση της Lp(a), τόσο μεγαλύτερος ο κίνδυνος.
  • Αυτός ο πρόσθετος κίνδυνος είναι ανεξάρτητος από άλλους παράγοντες κινδύνου, όπως η LDL δηλαδή η “κακή χοληστερόλη”.
  • Η μέτρηση της Lp(a) γίνεται με απλή εξέταση αίματος

Τα αυξημένα επίπεδα Lp(a) καθορίζονται γενετικά και παραμένουν σχετικά σταθερά καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του ατόμου. Δεν επηρεάζονται από τη διατροφή και τη σωματική δραστηριότητα

 Συμπέρασμα
  • Θα πρέπει να γίνεται μέτρηση της Lp(a) τουλάχιστον μία φορά στους ενήλικες, προκειμένου να αναγνωρίζονται τα άτομα που διατρέχουν υψηλό καρδιαγγειακό κίνδυνο.
  • Τα αυξημένα επίπεδα Lp(a) μπορούν να συμβάλλουν στον καρδιαγγειακό κίνδυνο ακόμα και σε ασθενείς που υποβάλλονται σε αντιλιπιδαιμικές θεραπείες.
  • Δεν εξαρτάται από τη διατροφή

 

Η  λιποπρωτεΐνη Α  δεν εξαρτάται από τη διατροφή

Vaccine

Ενήλικες και εμβόλια – Ρωτήστε τον παθολόγο σας

΄Εχουμε συνδέσει τα εμβόλια με τα παιδιά αλλά δεν είναι λίγα τα εμβόλια που πρέπει να κάνουν και οι ενήλικες:

Εμβολιασμός κατά της γρίπης: Η γρίπη είναι συχνή και έχει σοβαρές επιπλοκές. Το εμβόλιο της γρίπης πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο σε όλα τα άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω. Γίνεται και σε νεότερα άτομα αν συντρέχουν ειδικοί λόγοι. Επίσης συνιστώνται σε άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά μικρότερα από 6 μηνών και σε έγκυες γυναίκες.

Εμβολιασμός κατά του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV): Συστήνεται να εμβολιάζονται όλα τα κορίτσια και τα αγόρια από την ηλικία των 11 ετών.

Εμβολιασμός κατά του πνευμονιόκοκκου: Υπάρχουν διάφοροι τύποι εμβολίου κατά του πνευμονιόκοκκου ανάλογα με την περίπτωση.

Εμβολιασμός κατά του έρπητα ζωστήρα: Μία δόση εμβολίου κατά του έρπητα ζωστήρα συστήνεται για ενήλικες ηλικίας 60 -75 ετών ανεξάρτητα αν είχαν προηγούμενο επεισόδιο έρπητα ζωστήρα. Για ανοσοκατασταλμένους υπάρχει καινούργιο πιο αποτελεσματικό εμβόλιο δυο δόσεων.

Εμβολιασμός κατά της διφθερίτιδας, τετάνου και κοκκύτη: Συστήνεται σε όλους τους ανεμβολίαστους ενήλικες, ανεξαρτήτως ηλικίας, να εμβολιάζονται πλήρως με 3 δόσεις. Ο εμβολιασμός συνεχίζεται με μία αναμνηστική δόση ανά 10ετία.

Εμβολιασμός κατά της ιλαράς, παρωτίτιδας, ερυθράς (MMR): Ο υποχρεωτικός εμβολιασμός για την ιλαρά εισήχθη το 1981 και οι δυο δόσεις το 1991. Τώρα γνωρίζουμε ότι χρειάζονται δυο δόσεις για ικανοποιητική ανοσία. Ατομα γεννημένα μετά το 1970 και πριν το 1981 έχουν σημαντικές πιθανότητες είτε να μην έχουν εμβολιαστεί για την ιλαρά και είναι επίνοσοι (εκτός κι αν υπάρχει εργαστηριακά επιβεβαιωμένη νόσος στο παρελθόν), είτε να έχουν κάνει μόνο μία δόση, κάτι που ξέρουμε πια ότι δεν προσφέρει ικανοποιητική προστασία. Η μέγιστη δυνατή προστασία παρέχεται από δύο, συνολικά, δόσεις MMR.
Άτομα γεννημένα πριν το 1970 θεωρούνται άνοσα για την ιλαρά, αφού λόγω της εκτεταμένης κυκλοφορίας των «άγριων» στελεχών του ιού εκείνη την περίοδο, σχεδόν όλοι είχαν είτε νοσήσει είτε εκτεθεί στον ιό.

Feet 4346329 640

Τα διαβητικά πόδια κινδυνεύουν

Τα διαβητικά πόδια κινδυνεύουν από τρεις διαφορετικές καταστάσεις: την αγγειοπάθεια, τη νευροπάθεια και τις παραμορφώσεις.

Αγγειοπάθεια

Δηλαδή βλάβη στις αρτηρίες που τροφοδοτούν με αίμα τα πόδια. Το δέρμα γίνεται λεπτό και ξηρό. Εμφανίζεται απώλεια τριχών στις κνήμες. Η επούλωση πληγών γίνεται πιο δύσκολα. Το κάπνισμα αποτελεί ισχυρό προδιαθεσικό παράγοντα. Το πιο χαρακτηριστικό σύμπτωμα είναι πόνος στους μυς της γάμπας κατά το περπάτημα.

Νευροπάθεια

Σημαίνει ότι κάποια νεύρα μικρά ή μεγάλα έχουν πάθει βλάβη. Τα συμπτώματα είναι συνήθως μουδιάσματα, καψίματα, πόνος, ελαττωμένη παραγωγή ιδρώτα και ξηρότητα, ελαττωμένη αίσθηση του πόνου, ελαττωμένη αίσθηση της θερμοκρασίας, ελαττωμένη αίσθηση της πίεσης, ελαττωμένη αίσθηση της αφής. Πολύ καλή ρύθμιση του σακχάρου και ήπια έως μέτρια άσκηση μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της εμφάνισης της περιφερικής νευροπάθειας.

Παραμορφώσεις

Δηλαδή αλλαγή στο σχήμα/ σκελετό των ποδιών ή αλλαγή στην λειτουργία μυών. Παραμορφώσεις στο σχήμα του ποδιού μπορεί να οφείλονται σε ακατάλληλο μέγεθος και τύπο υποδήματος, επικίνδυνο να κάνει παραμορφώσεις η τραυματισμούς. Φοράτε το σωστό μέγεθος, αθλητικά με αερόσολα κατά προτίμηση. Προτιμάτε δραστηριότητες χαμηλής έντασης, όπως η ποδηλασία, το κολύμπι και τη πεζοπορία.

Ελέγχετε τα πόδια σας καθημερινά για τραυματισμούς ή εκδορές

Ψάξτε για:

  • πληγές
  • φουσκάλες
  • υγρό ή αίμα κάτω από κάλους
  • σχισμές στο δέρμα
  • ασυνήθιστο πρήξιμο
  • αλλαγές του συνηθισμένου χρώματος στο δέρμα
  • ο,τιδήποτε δεν είναι φυσιολογικό για τα πόδια σας

Τι πρέπει να κάνω για τα πόδια μου όλο τον χρόνο

Διατηρείτε τα πόδια σας καθαρά και ενυδατωμένα. Χρησιμοποιήστε ειδικά σαπούνια για ξηροδερμία και ενυδατικές αλοιφές με βάση την ουρία.

  • Προσπαθείτε να αποφεύγετε τα ατυχήματα
  • Μην βάζετε τα πόδια σας πολύ κοντά σε φωτιά και θερμάστρες, ή πολλή ώρα στον ήλιο ακόμη και με αντηλιακό, διότι ο κίνδυνος εγκαύματος είναι υπαρκτός!
  • Φοράτε παπούτσια όλες τις ώρες – Ποτέ να μην περπατάτε ξυπόλυτοι στην άμμο, στο νερό ή στην ύπαιθρο, ούτε μέσα στο σπίτι.
  • Μην χρησιμοποιείτε αιχμηρά αντικείμενα (λίμες, νυχοκόπτες, ψαλίδια, κλπ) στα πόδια σας.
  • Μην χρησιμοποιείτε φαρμακευτικά προϊόντα που περιέχουν καυστικές ουσίες.
  • Επισκεφθείτε ειδικό για την περιποίηση τύλων (κάλων), υπερκερατώσεων, ή άλλων προβλημάτων με τα πέλματα και τα νύχια.
  • Αποφύγετε τα τακούνια και τα ανοικτά υποδήματα ιδίως για σπορ, ή περπάτημα στην φύση. Αν χρειάζεται φορέστε θεραπευτικά υποδήματα διαβήτη. Το 90% των ελκών που όχι σπάνια καταλήγουν σε ακρωτηριασμό, οφείλονται σε ακατάλληλα υποδήματα και τραυματισμούς.

Έλκη: Τι κάνουμε

Αν δείτε πληγή χρησιμοποιείστε αντισηπτικό, πλύνετε με φυσιολογικό ορό, και καλύψτε με αποστειρωμένη γάζα. Επισκεφτείτε ειδικό το συντομότερο δυνατό.

Πρόληψη είναι το αντίδοτο

Η καλή ρύθμιση του σακχάρου είναι το Α και το Ω της πρόληψης του διαβητικού ποδιού. Το περπάτημα και η σωματική άσκηση μαζί με την απώλεια βάρους προστατεύει το πόδι. Μπορείτε να ασκηθείτε, προσέχοντας τους τραυματισμούς.

Diabetic

Διαβήτης κύησης: Τα νεότερα δεδομένα

Διαβήτης κύησης ονομάζεται κάθε διαταραχή του σακχάρου που εμφανίζεται για πρώτη φορά κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, συνήθως στον 6ο μήνα, δηλαδή μετά την 24η εβδομάδα. Στην εγκυμοσύνη ο πλακούντας παράγει ορμόνες που κάνουν πιο δύσκολη τη δράση της ινσουλίνης, με άλλα λόγια δημιουργείται αντίσταση στην ινσουλίνη. Η ινσουλίνη είναι αυτή που διατηρεί το σάκχαρο σε φυσιολογικά επίπεδα. Καθώς η ινσουλίνη δεν μπορεί να δράσει σωστά λόγω της αντίστασης, ανεβαίνει το σάκχαρο στο αίμα της εγκύου.

Ποιες έγκυες κινδυνεύουν περισσότερο;

Η κατάσταση αυτή δεν είναι σπάνια, συμβαίνει στο 8-10% των κυήσεων. Παρουσιάζεται συχνότερα:

  • Όταν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό διαβήτη (γονείς, αδέλφια, παππούς, γιαγιά με αυξημένο σάκχαρο)
  • Σε έγκυες μεγαλύτερης ηλικίας
  • Σε υπέρβαρες ή παχύσαρκες γυναίκες
  • Σε υπερβολική αύξηση του βάρους κατά τη διάρκεια της κύησης
  • Σε σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών
  • Σε δίδυμη κύηση

Είναι επικίνδυνος ο διαβήτης κύησης;

Το αυξημένο σάκχαρο στην εγκυμοσύνη μπορεί να επηρεάσει και τη μητέρα και το μωρό. Οι πιο σημαντικές επιπτώσεις για το μωρό είναι:

  • Αυξημένο βάρος του νεογνού πάνω από 4 κιλά. Αυτό συμβαίνει γιατί το σάκχαρο της μητέρας περνάει τον πλακούντα ενώ η ινσουλίνη της όχι. Έτσι το έμβρυο αναγκάζεται να αυξήσει τη δική του παραγωγή ινσουλίνης. Αυτό οδηγεί σε αύξηση του βάρους του εμβρύου και εναπόθεση λίπους.
  • Τα μεγάλα έμβρυα έχουν αυξημένο κίνδυνο για τραυματισμό κατά τη διάρκεια του φυσιολογικού τοκετού, γι’ αυτό συχνά γίνεται καισαρική τομή.
  • Υπογλυκαιμία αμέσως μετά τη γέννηση
  • Ίκτερος, αναπνευστική δυσχέρεια, χαμηλό ασβέστιο και πολυκυτταραιμία, αν ο διαβήτης δεν ελέγχεται.
  • Αυξημένη συχνότητα εμβρυικού θανάτου, αν ο διαβήτης είναι ανεξέλεγκτος.
  • Αυξημένος κίνδυνος για παιδική και εφηβική παχυσαρκία και για εμφάνιση διαβήτη στην ενήλικη ζωή.
  • Δύσκολος τοκετός και συχνά ανάγκη για καισαρική τομή
  • Πρόωρος τοκετός
  • Προεκλαμψία
  • Αυξημένος κίνδυνος για ανάπτυξη διαβήτη σε μεγαλύτερη ηλικία

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Από την πρώτη επίσκεψη στον γυναικολόγο πρέπει να γίνει έλεγχος σακχάρου. Ελέγχεται αν η γυναίκα ήδη έχει κάποια μορφή διαβήτη ή προδιαβήτη και δεν το γνωρίζει. Μπορεί να ζητηθούν κι άλλες εξετάσεις ακόμα και καμπύλη σακχάρου.

Τυπικά ο έλεγχος για διαβήτη κύησης γίνεται μεταξύ 24ης και 28ης εβδομάδας με καμπύλη σακχάρου.

Πώς αντιμετωπίζεται ο διαβήτης κύησης;

Διατροφή: Καταρτίζεται εξατομικευμένο διαιτολόγιο ανάλογα με το στάδιο της κύησης, το βάρος της εγκύου προ εγκυμοσύνης και τον αριθμό των εμβρύων. Δεν απαγορεύονται οι υδατάνθρακες αλλά προτιμώνται προϊόντα ολικής άλεσης. Δίνονται οδηγίες για σωστή κατανομή των υδατανθράκων κατά τη διάρκεια της ημέρας ώστε να αποφεύγονται οι διακυμάνσεις του σακχάρου.

΄Ηπια άσκηση: Λίγο περπάτημα μετά το γεύμα, εφόσον δεν αντενδείκνυται , βοηθά στη ρύθμιση

Αυτοέλεγχος σακχάρου: Με ατομικό μετρητή η έγκυος παρακολουθεί το σάκχαρό της ως 4 φορές την ημέρα.

Ινσουλίνη: Μερικές φορές δεν αρκεί η διατροφή και η άσκηση, και τα επίπεδα του σακχάρου δεν φτάνουν στις τιμές στόχους. Τότε η έγκυος κάνει ινσουλίνη για μερικές εβδομάδες μέχρι τον τοκετό. Η ινσουλίνη δεν περνάει τον πλακούντα αλλά το σάκχαρο της μητέρας περνάει τον πλακούντα. Γι’ αυτό η έγκυος κάνει ινσουλίνη για να μην δίνει υπερβολικό σάκχαρο στο έμβρυο.

Τι γίνεται μετά τον τοκετό;

Συνήθως δεν υπάρχει ανάγκη για αυτοέλεγχο, διατροφή και ινσουλίνη μετά τον τοκετό. Έξι με οχτώ εβδομάδες μετά τον τοκετό η γυναίκα κάνει καμπύλη σακχάρου και ανάλογα με το αποτέλεσμα δίνονται οδηγίες για την μετέπειτα παρακολούθηση.

Οι γυναίκες που παρουσίασαν διαβήτη στην εγκυμοσύνη πρέπει να παρακολουθούνται όχι μόνο το διάστημα μετά τον τοκετό αλλά και μετά, σε τακτά χρονικά διαστήματα. Έχουν αυξημένο κίνδυνο να παρουσιάσουν διαβήτη κάποια στιγμή της ζωής τους, ιδίως αν γίνουν υπέρβαρες ή παχύσαρκες. Το γεγονός ότι στην κύηση παρουσίασαν αυξημένο σάκχαρο είναι ένα «καμπανάκι» για το μέλλον για έναν υγιεινό τρόπο ζωής.

Fruit 3071905 640

Πώς θα προστατευθούμε από τις ιώσεις

Τρόφιμα και υγιεινές επιλογές στον τρόπο ζωής ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα και προλαμβάνουν τις ιώσεις. Δεν πρέπει να περιμένουμε να αρρωστήσουμε για να κάνουμε αυτές τις αλλαγές. Θα πρέπει να ανανεώσουμε τη διατροφή μας και τον τρόπο ζωής μας  πριν  οι ιώσεις φτάσουν σε μας.

Επιλέγουμε πραγματικά τρόφιμα αντί για συμπληρώματα

Τα τρόφιμα είναι καλύτερα από τα συμπληρώματα διατροφής για την πρόληψη των ιώσεων και της γρίπης. Ένα πορτοκάλι είναι καλύτερο από χάπια βιταμίνης C επειδή το πορτοκάλι προσφέρει ένα συνδυασμό θρεπτικών ουσιών – μαγνήσιο , κάλιο, φολικό οξύ, βιταμίνη Β-6 και αντιοξειδωτικά φλαβονοειδή.

Ενώ γνωρίζουμε ότι η βιταμίνη C είναι απαραίτητη για ένα υγιές ανοσοποιητικό σύστημα, οι μελέτες δεν δείχνουν ότι η λήψη τεράστιων δόσεων βιταμίνης C βοηθά στην πρόληψη κρυολογήματος και γρίπης καθόλου. Ωστόσο, γνωρίζουμε ότι η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών υψηλής περιεκτικότητας σε βιταμίνη C βοηθάει το ανοσοποιητικό.

Ο λόγος που τα φρούτα και τα λαχανικά κάνουν καλύτερη δουλειά για να διατηρήσουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα έτοιμο είναι ότι περιέχουν επίσης βιταμίνες Α και Ε, καθώς και τα φλαβονοειδή που λειτουργούν μαζί με τη βιταμίνη C για να διατηρήσουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα και ολόκληρο το σώμα μας υγιές.

Ας φάμε περισσότερα φρούτα και λαχανικάΗ κατανάλωση φρούτων και λαχανικών μπορεί να σας βοηθήσει να διατηρήσετε το ανοσοποιητικό σας σύστημα ισχυρό. Οι άνθρωποι τείνουν να τρώνε λιγότερα φρούτα και λαχανικά το χειμώνα, κάτι που είναι το αντίθετο από αυτό που πρέπει να κάνετε. Ο καθένας χρειάζεται τουλάχιστον πέντε μερίδες φρούτων και λαχανικών κάθε μέρα για να πάρει επαρκείς βιταμίνες, μέταλλα, ίνες και αντιοξειδωτικά – όλα όσα χρειαζόμαστε για ένα υγιές ανοσοποιητικό σύστημα.

Ένας τρόπος για να αυξήσουμε την πρόσληψη φρούτων και λαχανικών είναι οι χυμοί. Βεβαιωθείτε ότι έχετε επιλέξει 100 τοις εκατό χυμούς, καθώς τα άλλα ποτά χυμού περιέχουν επιπλέον ζάχαρη και κενές θερμίδες.

Η κατανάλωση κατεψυγμένων φρούτων και λαχανικών είναι ένας άλλος οικονομικός και βολικός τρόπος για να βελτιώσουμε τη διατροφή μας και να αποφύγετε τα κρυολογήματα και τη γρίπη.

Ας κάνουμε τα φρούτα και λαχανικά μέρος κάθε γεύματος

Προσθέτουμε μήλο ή φέτες μπανάνας στο δημητριακό ολικής αλέσεως στο πρωινό και πίνουμε ένα ποτήρι χυμό πορτοκαλιού ή χυμού γκρέιπφρουτ. Προσθέτουμε ένα μήλο με το σάντουιτς για μεσημεριανό γεύμα. Επιλέγουμε σάντουιτς με φέτες ντομάτας, αβοκάντο, αγγούρι και μαρούλι.

Ξεκινάμε το γεύμα μας με σαλάτα ή σούπα λαχανικών ή σερβίρετε μια μεγάλη σαλάτα σαν ένα υγιεινό γεύμα. Μπορούμε επίσης να έχουμε τα λαχανικά κομμένα στο ψυγείο αλλά να ξέρουμε ότι χάνουν ένα μέρος των βιταμινών τους..

Υγιεινές πρωτεΐνες και προϊόντα ολικής αλέσεως

Τρώμε μια ισορροπημένη διατροφή με άπαχα κρέατα, ψάρι, πουλερικά, γαλακτοκομικά, όσπρια, δημητριακά ολικής αλέσεως, καρύδια και σπόρους. Οι πρωτεϊνικές πηγές όπως τα άπαχα κρέατα, τα γαλακτοκομικά, τα αυγά και τα όσπρια είναι ιδιαίτερα σημαντικά επειδή παρέχουν τα αμινοξέα που χρειάζεται το σώμα σας για να χτίσει τα συστατικά του ανοσοποιητικού συστήματος.

Η κατανάλωση άπαχου κρέατος βοηθά επίσης στην αποφυγή της έλλειψης ψευδαργύρου και σιδήρου, συστατικά απαραίτητα για την καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού.

Για γρήγορη ανάρρωση

Η καλή διατροφή είναι ακόμα σημαντική και για τη γρήγορη ανάρρωση

Επικεντρωθείτε στο να παίρνετε τρία γεύματα την ημέρα και μην ξεχνάτε να συνεχίζετε να τρώτε πολλά φρούτα και λαχανικά. Είναι σημαντικό να λαμβάνετε αρκετή ενέργεια από τα τρόφιμα που τρώτε, και να ξεκουράζεστε γιατί το σώμα εργάζεται σκληρά για να βελτιωθεί.

Μεγάλη είναι η σημασία της πρόληψης της αφυδάτωσης. Πίνετε υγρά καθ ‘όλη τη διάρκεια της ημέρας, όπως νερό και χυμούς, αφεψήματα και smoothies

Πρόσθετες συμβουλές για την καταπολέμηση των ιώσεων

  • Πλένουμε τα χέρια μας για 20΄΄κάθε φορά. Τα χέρια μας έρχονται σε επαφή με μικρόβια όλη την ημέρα. Ο καλύτερος τρόπος για να τα ξεφορτωθούμε είναι να πλένουμε καλά τα χέρια μας. Πλένουμε τα χέρια σας πριν από την προετοιμασία των γευμάτων, μετά το χειρισμό των ωμών κρεάτων και πριν από την κατανάλωση των τροφίμων. Βεβαιωθείτε ότι όλοι στο τραπέζι έχουν πλύνει τα χέρια τους επίσης.
  • Ύπνος . Τα περισσότερα παιδιά δεν κοιμούνται αρκετά καθώς και πολλοί ενήλικες.
  • Όταν δεν έχετε αρκετό ύπνο, είναι πιο πιθανό να αρρωστήσετε.
  • Εμβολιασμός. Ο εμβολιασμός είναι καθοριστικός για τους ηλικιωμένους και τα άτομα με αναπνευστικά προβλήματα. Συμβουλευόμαστε το γιατρό μας.
  • Άσκηση. Υπάρχουν ισχυρά αποδεικτικά στοιχεία ότι τα άτομα που ασκούν δεν αρρωσταίνουν τόσο συχνά. Η άσκηση είναι σημαντική όλο το χρόνο, ακόμη και τον χειμώνα. Επιλέγουμε περπάτημα σε διάδρομο, χρήση βίντεο γυμναστικής ή περπάτημα στον καθαρό αέρα.